Φελίγγειο υγρό

Αντίδραση ανίχνευσης με Φελίγγειο υγρό: αριστερά, το κυανό χρώμα του διαλύματος δηλώνει την απουσία αντίδρασης με αλδεΰδη, ενώ δεξιά ο σχηματισμός ιζήματος οξειδίου του χαλκού βεβαιώνει την ύπαρξη αλδεϋδικής ομάδας στο δείγμα.

Το φελίγγειο υγρό, ή αντιδραστήριο Fehling, είναι ένα αντιδραστήριο που βρίσκει χρήση στην αναλυτική χημεία ως μέσο διάκρισης μεταξύ αλδεϋδών και κετονών. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1849 από τον γερμανό χημικό Χέρμαν φον Φέλινγκ.

Παρασκευάζεται με ανάμιξη ίσων όγκων δύο διαλυμάτων: το ένα είναι αλκαλικό διάλυμα θειικού χαλκού (CuSO₄), με βαθύ κυανό χρώμα, και το άλλο είναι διάλυμα τρυγικού καλιονατρίου (KNaC₄H₄O₆, γνωστό και ως άλας Seignette ή άλας Rochelle). Στο τελικό διάλυμα σχηματίζεται χηλική σύμπλοκη ένωση του δισθενούς χαλκού με τρυγικά ανιόντα. Η ένωση αυτή δρα ως οξειδωτικό σώμα. Το φελίγγειο υγρό προστίθεται σε διάλυμα της ένωσης που πρόκειται να εξεταστεί και ακολουθεί θέρμανση του μίγματος. Παρουσία αλδεϋδικής ομάδας τα ιόντα δισθενούς χαλκού Cu²⁺ ανάγονται σε μονοσθενή χαλκό Cu¹⁺ με δημιουργία καστανέρυθρου ιζήματος οξειδίου του χαλκού, ενώ οι αλδεΰδες οξειδώνονται:

RCHO + 2CuSO₄ + 5NaOH → RCOONa + Cu₂O↓ + 2Na₂SO₄ + 3H₂O

Αντίθετα, οι κετόνες δεν αντιδρούν. Επομένως, η εξαφάνιση του γαλάζιου χρώματος του διαλύματος και η εμφάνιση του ιζήματος επιβεβαιώνει την ύπαρξη αλδεϋδικής ομάδας στο υπό εξέταση διάλυμα. Η παραπάνω αντίδραση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση αναγωγικών σακχάρων σε ένα διάλυμα (π.χ. μονοσακχαριτών). Μια εφαρμογή ιατρικής σημασίας είναι η ανίχνευση γλυκόζης στα ούρα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μια πρώτη ένδειξη ύπαρξης διαβήτη.

Δείτε επίσης

• Αντιδραστήριο Tollens